Poprawić zgłaszalność na badania. Mammografia w ramach medycyny pracy? MZ wyjaśnia

Posłanka Iwona Maria Kozłowska w interpelacji skierowanej do minister zdrowia zwraca uwagę na niski poziom zgłaszalności kobiet w Polsce na badania profilaktyczne. Zaznacza, że to „poważny problem zdrowia publicznego w naszym kraju”.

Poprawić zgłaszalność na badania

„Pomimo dostępności bezpłatnej mammografii w ramach Programu Profilaktyki Raka Piersi, statystyki wskazują na alarmujący spadek udziału kobiet w tych badaniach. Według danych Narodowego Funduszu Zdrowia w 2016 r. zgłaszalność wynosiła 41 proc., a prognozy na obecny rok wskazują na dalszy spadek do zaledwie 31,61 proc. Tymczasem, aby osiągnąć rzeczywisty efekt populacyjny i znacząco zwiększyć szanse na wczesne wykrycie nowotworu, eksperci podkreślają, że wskaźnik uczestnictwa powinien wynosić co najmniej 70 proc. Dla porównania, w krajach skandynawskich czy w Holandii poziom zgłaszalności do badań profilaktycznych sięga nawet 80 proc”. – pisze Kozłowska.

Zaznacza, że problem ten ma daleko idące konsekwencje – im później wykryty nowotwór, tym trudniejsze i mniej skuteczne leczenie, co prowadzi do większej liczby zgonów z powodu raka piersi.

Dlatego zadaje pytania dotyczące planów Ministerstwa Zdrowia w zakresie poprawy zgłaszalności do badań przesiewowych. Pytania dotyczą m.in. zwiększenia świadomości wśród Polek, zwiększenia skuteczności realizacji Programu Profilaktyki Raka Piersi oraz Programu Profilaktyki Raka Szyjki Macicy, wdrożenia narzędzi mających przypominać kobietom o konieczności wykonania badań przesiewowych, a także ew. planów wprowadzenia mammografii do pakietu świadczeń w ramach medycyny pracy.

MZ chwali się podjętymi działaniami

W imieniu MZ odpowiedział wiceszef resortu Jerzy Szafranowicz. Zaznacza na wstępie, że ministerstwo prowadzi działania informacyjne, edukacyjne i promocyjne dotyczące profilaktyki przeciwnowotworowej, w tym raka piersi.

„Wszystkie te działania prowadzone są i finansowane w ramach Narodowej Strategii Onkologicznej (NSO) na lata 2020-2030. NSO to tzw. cancer plan, czyli kompleksowy program walki z rakiem, również poprzez uświadamianie społeczeństwa o tym, jak ważna jest codzienna profilaktyka” – wyjaśnia i wymienia szereg akcji prowadzonych przez MZ.

To m.in.:

• Kampania informacyjno-edukacyjna „Planuję Długie Życie” poświęcona obszarom onkologicznym. „Działania prowadzone w ramach kampanii dotyczące profilaktyki raka piersi, w tym zachęcenia kobiet do badań mammograficznych, realizowane są m.in. w telewizji, radiu, na stronie www.planujedlugiezycie.pl, pacjent.gov.pl oraz w mediach społecznościowych”.
• Profilaktyka raka piersi przedmiotem działań promocyjnych podczas Poland Rock Festiwal – Strefa Pomorza Zachodniego – Czaplinek.
• W marcu i październiku 2024 r. do kobiet w wieku od 18 roku życia wysłano wiadomość PUSH za pośrednictwem IKP zachęcającą do badań profilaktycznych.
• W październiku 2024 r. prowadzona była kampania w telewizji polegająca na prezentacji prawdziwych historii kobiet, które stoczyły walkę z nowotworem piersi.
• Wyemitowano także audycje radiowe, które miały formę rozmów z ekspertami.
• W październiku i listopadzie ubiegłego roku została przeprowadzona internetowa kampania promocyjna pod hasłem „Badaj się, by żyć!”, zachęcająca kobiety do regularnego badania piersi. „Kampania promowała badania mammograficzne, które dla kobiet w przedziale wieku 45-74 lata są bezpłatne”.
• W prowadzonych działaniach Ministerstwo Zdrowia wykorzystuje także poszczególne święta (np. Dzień Kobiet) i dni tematyczne (np. Światowy Dzień Walki z Rakiem Piersi – przypadający 15 października), jako okazje do wzmożonej aktywności i zachęcania społeczeństwa do badań profilaktycznych – zarówno w mediach, stronie internetowej, jak w mediach społecznościowych.

Szafranowicz podkreśla, że działania promocyjne dotyczące badań profilaktycznych w kierunku raka piersi będą kontynuowane również w roku bieżącym.

Odpowiadając na pytanie dotyczące analizy skuteczności oferowanych programów, wiceminister wyjaśnia, że bieżący monitoring umów na realizację świadczeń w ramach programów prowadzony jest przez NFZ, a sprawozdania z realizacji są przekazywane do MZ. „Dane dotyczące objęcia populacji np. programem profilaktyki raka piersi i raka szyjki macicy służą m.in. realizatorom programu profilaktyki raka piersi (mammobusom) do planowania postojów w tych regionach Polski, w których to objęcie jest najniższe” – zaznacza.

Natomiast jeśli chodzi o przypominanie kobietom o konieczności wykonania badań przesiewowych, Szafranowicz przypomina, że MZ wykorzystuje nowoczesne narzędzia, takie jak SMSy i komunikaty w moje IKP. „Z okazji Dnia Kobiet w aplikacji moje IKP zostały wysłane komunikaty przypominające o konieczności wykonania badań przesiewowych. Kobiety, które kwalifikują się na takie badanie, mogą umówić się na nie poprzez centralną e-rejestrację (taka funkcjonalność jest dostępna dla Pacjentek w IKP i moje IKP)” – podkreśla.

Na koniec wiceminister wyjaśnia, że resort nie prowadzi prac nad włączeniem mammografii do medycyny pracy, ale w przypadku gdy pracownik skierowany na wstępne, okresowe albo kontrolne badania lekarskie spełnia warunki objęcia programem zdrowotnym, lekarz przeprowadzający badania kieruje pracownika do udziału w takim programie.